Bronisław Hess na UB cz 3 – przesłuchanie

     W aktach sprawy Bronisława Hessa w teczce IPN znajdujemy protokoły przesłuchania. W dniach 15 oraz 16 sierpnia 1945 r. Bronisław Hess został przesłuchany przez oficera śledczego. Poniżej cytuję pełną treść protokołów przesłuchania.

Protokol przesluchania podejrzanego

Cieszyn dnia 15,8,1945roku

zaczeto o godz,20-tej.

Skonczono o godz, 22-giej (dopisek ręczny)

Ja oficer sledczy Pow.Urzedu.Bezp.Publ.w Cieszynie Seweryn Jozef,przesluchalem w charakterze podejrzanego.

Hess Bronislaw ur.20,4,1921r.w Miedzyrzeczu Dolny,.syn Antoniego i Franciszki z domu Tomaszczyk,

obywatelstwo polskie, wyksztalcenie srednie

wyznania,rzym-katol,stan rodziny,kawaler.zawod,lesniczy, ze slow nie karany .

sluzba w wojsku i stopien nie sluzyl. ostatnio zamieszkaly,Wisla Nr.306

Podejrzanego powiadomiono o prawie odmowy odpowiedzialnosci karnej na zadane pytania.

Zeznal co nastepuje.

Pytanie. Prosze opowiedziec krotko swoj zyciorys

odpowiedz. Szkole powszechna ukonczylem w Miedzyrzeczu Dolnym w roku 1931,gimnazjum nowego typu ukonczyłem w Bielsku w roku 1937,dwi klasy liceum pedagogicznego ukonczylem w Cieszynie w roku 1939,nastepnie pracowalem u swojego ojca jako rolnik do roku 1942,nastepnie wyjechalem do G.G.do Krakowa i tam przebywalem do listopada 1942 roku,nastepnie zaczolem pracowac w związku rewizyjnym dla spuldzielni w G.G.jako instruktor dla spuldzielni kredytowych iwtej firmie pracowalem do 20,4,1944 roku,nastepnie zaczolem pracowac jako praktykant lesny w lesnictwie Okocim nadlesnictwi Brzesko tam pracowalem do wkroczenia wojsk Radzieckich,20,3,1945 roku udalem się na kurs Lesniczy w Srweklancu kolo Tarnowskig Gor,tam przebywalem do 13,4,1945 roku,nastepnie zaczolem pracowac jako tymczasowy lesniczy w Rzabrzegu nadlesnictwo Bielsko, z dniem 22,5,1945 roku zostalem przeniesiony do nadlesnictwa Wisla jako pelniacy obowiazki lesniczy w lesnictwie Barania,i tam pracowalem az do mojego przyczymania.

pytanie. Kto was przytczymal i za co?

odpowiedz. Ja zostalem przyt czymany przez wojsko Polskie dnia 12.8.1945 za co mnie przytczymali to ja nie wiem?

pytanie. Gdzie zostaliscie przytczymani przez wojsko polskie?

odpowiedz. Ja zostalem przytczymany w lesnictwie Barania w oddziele 77 na scieszcze prowdzacej prowdzacej z gajowki Czarne do lesniczowki.

Fragment protokołu z 15 sierpnia 1945 r.

pytanie. Wy jako lesniczy w Baranie skim spdkaliscie się czy przypakiem z partyzantami?

odpowiedz. Ja spodkalem się z partyzantami w lipcu 1945roku.

pytanie. Jak często spotykaliscie się z partyzantami?

odpowiedz. Ja drugi raz zpodkalem się z niemi poczatkiem sierpnia 1945r

pytanie. Co to byli za partyzanci,i ile ich była?

odpowiedz. To byli partyzanci NSZ,pierwszy raz gdy ich spodkalem było ich 17-tu, a drugi raz byłao ich okolo 20-tu, wiem ze to byli NSZ,gdyz mieli na rekawach lewej renki Orzelk i wychawtowane litery NSZ.

pytanie. Kto był ich dowodcom?

odpowiedz. Ich dowodcom był pierwszy raz Raszko, drugi raz był inny w kapeluszu podchalanski który dowiedzialem się ze jest starszy od dowodcy Raszki.

pytanie. Jakie oni mieli pselda, i jak oni się nazywali?

(podpis Hess Bronisław)

odpowiedz. Nazwisk ich nie znam,ani tez nie wiem gdzie oni mieszkaja pselda ich są nastepujace,Riszko,Wilk,Pietrek,Wichura i Jacek.

pytanie. O czem oni z wami rozmawiali g dy się zniem spodkaliscie?

odpowiedz. Oni przyszli do mnie pierwszy raz i zazadali odemnie kwatery ja ich przenocowalem byli u mnie przez 3 dni nocowali na strychu,pokazywali mi karabin mysliwski i mowili mi zeby mnie sie taki przydal gdyz jestem lesniczym i mam prawo noszenia broni, gdym chcial od nich tom bro to powiedzieli mi ze mi dadza nastapna raza gdy przyjda do mnie, powiedzieli mi ze za dowudce Ryszka jest wyznaczona nagroda 30000 tysiec zlotychjak chce to moge zarobic,powiedzieli mi ze maja wszedzie swoich ludz poczawszy od milicji a skonczywszy na U.B.i takiego co ich zdradzi to oni wszedzie znajda,ze przed niem się nigdzie nie skryje, a gdy oni zgina to znajdzie się jeszcze msciciel który się za nich pomsci, potem pokazali mi pod nos rzyle,oni zabrali mi pierwsz raz mula i oddali mi go po tygodniu, gdy byli u mni drugi raz podarowali mi karabinm i odjechali noca.

pytanie. Kiedy pzryzekliscie im ze będziecie z niem wspulpracowac?

odpoweidz. Ja im nie przyzekalemze będę z niemi wspulpracowal tylko przyzeklem ze ich nie zdradze.

pytanie. Kto do nich przychodzil gdy oni byli u was?

odpowiedz. Do nich przyjechal raz ktos na rowerze ja tego czlowieka nie widzialem gdyż to było wieczorem zuwarzylem tylko rower.

pytanie. O kogo oni się was pytali?

odpowiedz. Oni się mnie nie pytali o nikogo.

pytanie. Gdzie znajdowal się ich sztab?

odpowiedz. Gdzie znajdowal się ich sztab to ja tego nie wiem.

pytanie. U kogo oni maja bron ukryta?

odpowiedz. U kogo oni maja bron ukryta to ja tego nie wiem.

pytanie. Jaka oni posiadaja bron?

odpowiedz. Oni mieli karabiny maszynowe, pepeszki,granaty,pistolety mieli terz 5 koni,a gdy byli u mnie drugi raz mieli oni parę koni z wozem

pytanie. Dlaczego nie meldowalicie o tem za do was przychodza paryzanci, Milicji Obywatelskiej?

odpowiedz. Oni powiedzieli mi ze jak dam znac milicji to oni mne zaszczela, i ja się tego balem.

pytanie. Co morzecie powiedziec jeszcze w tej sprawie?

odpowiedz. Raz poslalem im list i donioslem im ze o ich pobycie coraz wiecy ludzi wie i zeby nie mysleli ze ja ich zdradzilem.

pytanie. To jednak wspulpracowaliscie razem z niemi jak ich uprzedzaliscie?

odpowiedz. Ja sie balem ze jak ich ktos zdradzi to oni mnie zaszczela.

pytanie. Ila razy wy ich oszczegaliscie.

odpowiedz. Ja ich oszczeglem tylko raz.

Wszystko co zapisane wtym protokole jest zgodne z prawdom i spisano z mojich slow co po przeczytaniu stwierdzam wlasnorecznym podpisem.

Na tym przesluchanie skonczyłem

Oficer sledczy

Seweryn Jozef

(podpis)

Hess Bronislaw

(podpis)

 

 

    Oficer śledczy ma widoczny deficyt znaków przestankowych, co utrudnia zrozumienie tekstu. Starym zwyczajem dawnych nauczycieli z ramach korekty dopisuję:
……………………………………… ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
    Dodanie spacji pozostawiam inwencji czytelników.
 

    Następne przesłuchanie odbyło się następnego dnia rano. Przez noc Bronisław „awansował” z podejrzanego na oskarżonego. Pragnę także zwrócić uwagę na kolejność czynności śledczych:
    • 15.8.1945 r. postanowienie o wszczęciu dochodzenia
    • 15.8.1945 r. protokół zaznajomienia oskarżonego z materiałami śledztwa, w którym śledczy oznajmia, że śledztwo zostało ukończone;
    • 15.8.1945 r. przesłuchanie (zakończone o godz. 22) podejrzanego
    • 16.8.1945 r. przesłuchanie oskarżonego
    Pozostałe dokumenty, m in.
    • postanowienie o wszczęciu dochodzenia
    • postanowienie o zatwierdzeniu środka zapobiegawczego
    • postanowienie o pociągnięciu do odpowiedzialności karnej
    • protokół rewizji osobistej
    • postanowienie o dołączeniu dowodów rzeczowych do akt sprawy
    • akt oskarżenia
nie mają daty wystawienia. Najprawdopodobniej oficer śledczy i jego przełożenie byli pewni, że dokumenty, które miały być tajne, nigdy nie ujrzą światła dziennego. Ta pewność bezkarności pozwalała tym komunistycznym katom skazywać na więzieni, często nawet karę śmierci ludzi, którzy walczyli o Polskę. Prześladowania dotykały też tysiące ludzi przyzwoitych, którzy nie dali się zeszmacić za ochłapy rzucane kolaborantom prze komunę. Dla ówczesnych władz ludzi ci byli solą w oku, gdyż swoją postawą dawali świadectwo, że można i trzeba być wiernym ideałom mimo szykan i porześladowań.

    W kolejnym przesłuchaniu Bronisława powtarzają się niektóre pytania. Czasami odpowiedź była inna, jak np. na pytanie o przyczynę „przytczymania” – wieczorem podejrzany nie wiedział za co, rano oskarżone zeznał, że został „przyczymany” za to, że nie meldował władzom o pobycie partyzantów NSZ w jego leśniczówce.

Protokol przesłuchania oskarzonego
Cieszyn dnia 16,8,1945roku
zaczeto o godz,12-tej.
Skonczono o godz,

Ja oficer sledczy Pow.Urzedu.Bezp.Publ.w Cieszynie Seweryn Jozef,przesluchalem w charakterze oskarzonego
Hess Bronislaw ur.20,4,1921r.w Miedzyrzeczu Dolny,.syn Antoniego i Franciszki z domu Tomaszczyk,obywatelstwo polskie, narodowosc Polska,wyznania rzym-katlo,zawod lesniczy wyksztalcenie srednie, ze slow nie karany stan rodzinny kawaler,stan majatku nie posiada, sluzba w wojsku i stopien nie sluzyl ostatnio zamieszkaly,Wisla Nr.306
Oskarzonego powiadomiono o prawie odmowy odpowiedzialnosci karnej na zadane pytania.
Zeznal co nastepuje.
Pytanie. Prosze opowiedziec krotko swoj zyciorys
odpowiedz. Szkole powszechna ukonczylem w Miedzyrzeczu Dolnym w roku 1931,gimnazjum nowego typu ukonczyłem w Cieszynie w roku 1937,dwie klasy liceum pedagogicznego ukonczylem w Cieszynie w roku 1939,nastepnie pracowalem u swojego ojca jako rolnik do roku 1942,nastepnie wyjechalem do G.G.do Krakowa i tam przebywalem do listopada 1942 roku,nastepnie zaczolem pracowac w związku rewizyjnym dla spuldzielni w G.G.jako instruktor dla spuldzielni kredytowych w tej firmie pracowalem do 20,4,1944roku,nastepnie zaczolem pracowac jako praktykant lesny w lesnictwie Okocim nadlesnictwi Brzesko tam pracowalem do wkroczenia wojsk Radzieckich,20,3,1945 roku udalem się na kurs Lesniczy w Swierklancu kolo Tarnowskig Gor,tam przebywalem do 13,4,1945 roku,zostalem przeniesiony do nadlesnictwa Wisla jako pelniacy obowiazki lesniczy w lesnictwie Barani,i tam pracowalem az do mojego przyczymania.
pytanie. Za co zostaliscie przyczymani?
odpowiedz. Ja zostalem przyczymany za to ze nie meldowlem ze w lesniczowce tam gdzie ja pelnilem sluzbe lesniczego znajdowala się banda partyzancka,i ze oni kwaterowali w tym domu co ja mieszkam.
pytanie. Co to była za banda partyzancka,i ile ich było?
odpowiedz. Byli oni u mnie dwa razy pierwszy raz byli poczatkiem lipca 1945roku drugi raz byli koncem lipca 1945 roku,była to banda NSZ,pierwszy raz było ich 17-tu i mieli 5 koni drugi raz było ich ponad 20 osob.
pytanie. Skad wy wiecie ze to była banda NSZ?
odpowiedz. Oni mieli na rekawacz marnarek wyszyte NSZ.

Fragment protokołu z 16 sierpnia 1945 r.

pytanie. Kto był ich dowodca?
odpowiedz. Pierwszy raz gdy oni przyjechali dowodca był Rysko,oni mowili mu komandzior, drugi raz był dowodca Bartek.
pytanie. Jak oni byli u was dlugo?
odpowiedz. Pierwszy raz byli 3 dni,drugi raz byli 3 dni.
pytanie. Jak się oni nazywali,i jakie mieli pselda?
odpowiedz. Jak się oni nazywali to ja tego nie wiem ani gdzie oni mieszkaja,pselda mieli nastepujace,Pietek,Wichura Jacek więcej pseld ich ne pamieta.
pytanie, O czem oni rozmawiali gdy byli u was?
odpowiedz. Ja nie wiem co oni rozmawiali gdyż oni byli na strych a aj tam nie chodzilem.
(podpis Bronisław Hess)
pytanie. Co oni wam powiedzieli gdy od was odchodzili?
odpowiedz. Oni mi powiedzieli ze nie wolno mi n ikomu o tem zameldowac ze oni byli u mnie.
pytanie. Jakie oni posiadali uzbrojenie?
odpowiedz. Mieli karabiny Maszynowe,granaty,karabiny i pistolety.
pytanie. O kogo oni się was pytali?
odpowiedz. Oni się mnie nie pytali o nikogo.
pytanie. Kiedy zaczeliscie z nimi wspulpracowac?
odpowiedz. Ja z niemi nigdy nie wspulpracowalem.
pytanie. Co macie jeszcze do powiedzenia w tej sprawie?
odpowiedz. Ja nic więcej nie mam do powiedzenia w tej sprawie.

Wszystko co zapisano w tym protokole jest zgodne z prawdom i spisano z moich slow co po przeczytaniu stwierdzam wlasnorecznym podpisem.
Na tym przesluchanie skonczyłem

Oficer sledczy
Seweryn Jozef
(podpis)

Hess Bronislaw
(podpis)

c.d.n.