czwartek, 30 marca 2017

Skróty ze Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich


     W kilku postach zacytowałem opisy miejscowości ze  "Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego,  Warszawa, 1880-1914. Mam nadzieję, że pojawią się kolejne opisy cytowane z tego dzieła.
         Czytelnicy zwrócili mi uwagę, że wiele użytych tam skrótów wyszło z użycia i są one niezrozumiałe.  Poniżej przedstawiam wykaz skrótów zamieszczony we wstępie do Słownika z nadzieją, że ułatwi czytanie informacji o miejscowościach, które będą pojawiać się na blogu.

"OBJAŚNIENIE SKRÓCEŃ
najczęściej w tem dziele używanych

akad.              akademia.
al.                   alias, inaczej.


analf.              analfabeci, nieumiejacy czytać.
apt.                 apteka.
art.                 artykuł.
bisk.               biskup, biskupi,-a,-e, biskupstwo,
brz.                 brzeg.
c., , cent.        cent austryacki.
chrz.               chrześcianie.
c. k.                cesarsko-królewski,
cm.                 centimetr.
cz.                  część,
czet.               czetwiert.
czyt.               czytaj.
d., dm.,           dom, domy.
dek.                dekanat.
dł.                   długi,-a,-e, długość.
dł. g.               długość geograficzna.
domin.            dominium.
dr.                   drewniany,-a,-e.
druk.               drukowany,-a,-e.
dr. żel.            droga żelazna.
dyec.               dyecezya.
dz., dzies.       dziesięcina.
Dzień.             Dziennik.
emfit.              emfiteuza.
ew., ewang.     ewangelik, ewangelicki,-a,-e-
excl.                exclusire, wyłącznie.
f.                     fenig pruski,
fabr.                fabryka.
fil.                   filia.
fl.                    floren, złoty reński.
folw.               folwark.
fr.                    frank, francuski,-a,-e.
Gal.                Galicya.
Gaz.               Gazeta.
gimn.              gimnazyum.
gł.                   głęboki,-a,-e.
gm.                 gmina.
gr. kat             greko-katolicki,-a,-e.
gub.                gubernia, gubernialny,-a,-e.
ha.                  hektar.
hr.                   hrabia, hrabstwo.
i i.                   i inne.
iacl.                inclusiye, włącznie.
inst.                instytut.
izr.                  izraelici, izraelski,-a,-e.
jarm.               jarmark.
J. Ch.              Jezus Chrystus.
jez.                  jezioro.
jęz.                  język.
j. w.                 jak wyżej.
k., kop.            kopiejki
Kal.                 Kalendarz.
kapl.                kaplica.
kat.                  katolik, katolicki,-a,-e.
kil.                   kilometr.
kl.                    klasa.
kob.                 kobiety.
kol.                  kolonia.
kom. cel.         komora celna.
kop.                 kopiejki.
kość.                kościół.
kr.                    król, krajcar.
król.                 królewski,-a,-e; królestwo.
Król. Pol.         Królestwo Polskie.
ks.                    książę.
kś.                   ksiądz.
kw.                  kwadratowy,-a,-e.
l., ludn.            ludność.
lit                     litewski,-a,-e.
łac.                  łacina.
łot                    łotewski,-a,-e.
M.                   Mały,-a-e.
mad.               madziarski,-a,-e.
men.               menonici.
męż.               mężczyźni.
m. i.                między innemi
mil.                 milion.
mk.                 mieszkańcy.
mko                miasteczko.
mm.                millimetr.
mr.                  mórg.
mrk.                marka (niemiecka moneta).
mt                   metr.
mur.                murowany,-a,-e.
n.                    nad.
N.                   Nowy,-a,-e.
nal.                 należy.
Nadw.            Nadwiślańska (dr. ż.)
nied.               niedaleko.
niem.              niemiecki,-a,-e.
n. p. m.           nad powierzchnią morza.
n. s.                 nowego stylu.
ob.                  obacz.
obr.                 obraz.
odl.                 odległy,-a,-e; odległość.
odn.                odnowiony,-a,-e.
okr.                 okrąg.
os.                  osada.
Pam.               Pamiętnik.
par.                 parafia, paraflalny,-a,-e.
płd.                 południe.
płn.                 północ.
pobl.               pobliski, w pobliżu.
pol.                 polski,-a,-e.
poł.                 położony,-a,-e.
półw.              półwysep.
por.                 porównaj.
pow.               powiat
prawosł.         prawosławny,-a,-e.
prod.              produkcya.
pryw.              prywatny,-a,-e.
przyl.              przyległości.
przyst.            przystań, przystanek.
przyw.            przywilej.
p. w.               pod wezwaniem.
r.                     rok.
ref.                  reformowani (ewangelicy).
reg.                 regencya.
rob.                 robotnicy,.
rodz.               rodzina
roln.                rolnik,-cy.
ross.                rossyjski,-a,-e.
rs.                    rubel srebrem.
rz.                    rzeka.
rz.-kat.            rzymski-katolik, -cy.
rząd.               rządowy,-a,-e.
szż., sąż          sażeń, sążeń.
s. gm.             sąd gminny.
s. s.                 starego stylu.
st.                   stopa; stacya; stopień.
St.                  Stary; Sanct.
staroż.            starożytny.
st. dr. z.          stacya drogi żelaznej.
stoi.                stolica.
st. p.               stacya pocztowa.
str.                  stronnica.
st. tel.             stacya telegraficzna.
stul.                stulecie.
stwo.              starostwo.
sz., szer.         szeroki,-a,-e; szerokość.
sz., sześć.       sześcienny,-a,-e.
sz. g.              szerokość geograficzna.
szk.                szkoła.
szl.                 szlacehecki,-a,-e.
Szl.                Szląsk.
szp.                szpital.
Ś., Św.           Święty,-a,-e.
t.                     tom; tonna.
tak.                 talar.
tm.                  tamże.
t. n.                 tegoż nazwiska.
tys.                  tysiąc.
u. gm.             urząd gminny.
um.                 umarł.
uniw.              uniwersytet.
ur.                   urodził się.
v.                    vel, albo;von.
vol.                 volumen, tom.
w.                   wiek; wiorsta.
W.                  Wielki,-a,-e.
w. a.               waluty austryackiej.
Wiad.             Wiadomości.
W. Ks.P.         Wielkie Księztwo Poznańskie,
wł.                  włóka.
wł.,włas.         własność.
właś.               właściwie.
włość.             włościanie, włościański ,-a, -e.
woj.                województwo.
wsch.              wschód, wschodni,-a,-e.
wś.                 wieś.
wyd.               wydanie.
wym.              wymawiaj.
wys.               wysoki,-a,-e, wysokość.
wyst.              wystawiony,-a,-e.
wzn.               wzniesiony,-a,-e.
zach.              zachód.
zał.                 założony,-a,-e.
zaśc.               zaścianek.
zbud.              zbudowany,-a,-e.
złr.                 złoty reński w. a.
zm.                zmarł,-y,a.
zw.                 zwany,-a,-e.
źr.                  źródło.


Nie wymieniamy tu naturalnie skróceń przypadkowo użytych lub łatwiej zrozumiałych."


    Zachowana została oryginalna pisownia.

1 komentarz:

  1. Wielkie dzięki za ten wpis, okazał się bardzo pomocny. Wszystkie skróty w jednym miejscu :D

    OdpowiedzUsuń